فصل اول 8
- موقعیت جغرافیایی خواف 8
- موقعیت جغرافیایی روستای خرگرد 8
- پیشینه تاریخی خواف 8
- اقلیم خواف 8
فصل اول 9
موقعیت جغرافیایی خواف 9
1_سایت اینترنتیhttp://ghiasiehkhargerd.persianblog.ir/ 9
موقعیت جغرافیایی روستای خرگرد 10
پیشینه تاریخی خواف 10
اقلیم خواف 12
 13
2-جفرافیای تاریخی ولایت زاده ،محمد رضا خسروی انتشارات آستان قدس رضوی 13
فصل دوم 14
- مدارس 14
- مدارس دوره اسلامی 14
مدارس دوره تیمور 14
- غیاثیه خرگرد 14
- موقعیت مدرسه غیاثیه خرگرد در سایت 14
-- پیشینه تاریخی مدرسه غیاثیه خرگرد 14
فصل دوم 14
مدارس 14
مدارس اسلامی 14
نمایی از مدرسه غیاثیه خرگرد 15
مدارس دوره ی تیموری 15
1- ايوان 16
2- خود اتاق 16
3- پستوي كنار اتاق (1) 16
2- پيچيدگي فضاي مدارس 16
3- فضاي اغلب مدارس بسته و متنوع به نظر مي‌رسد. 17
4- عظمت و اهميت مدخل با به كار بردن سر دري با ابعاد بزرگ و تناسبات كشيده‌تر 17
5- توجه و تأكيد دو طرف ورودي 17
6- انجام نماسازي در جبهة خارجي مدارس؛ در برخي از مدارس اين دوره چهار مناره در چهار گوشة مدارس ساخته شده‌است 17
7- نمايش اجزاي داخلي مدارس مانند گنبد، ايوان، تاق‌نما، ورودي و حتي حجره‌ها در بيرون از بنا 17
8- صحن مدارس اغلب مستطيل شكل است. 17
9- گوشه‌ها معمولاً بريده و احجام نيز كشيد‌ه‌تر به‌نظر مي‌رسند. 17
‌1: سایت اینترنتی: باستان شناسي، تاريخ هنر و معماري اسلامي 18
2:معماری اسلامی (شکل،کارکرد و معنی) 18
- موقعیت مدرسه غیاثیه خرگرد در سایت 18
-- پیشینه تاریخی مدرسه غیاثیه خرگرد 19
بانی و معمار مدرسه غیاثیه خرگرد 20
فصل سوم 21
-توصیف اجمالی از بنا 22
-معرفی اجزای تشکیل دهنده غیاثیه خرگرد 22
-نمای اصلی بنا 22
- مناره ها 22
-هشتی  و وروديهاي مركب دروني 22
-سالن اجتماعات 22
-حجره 22
-ایوان 22
-اتاق هاي مسكوني 22
-اتاق هاي چهار گوشه بنا 22
-بادگیر 22
فصل سوم 22
توصیف اجمالی از بنا: 22
معرفی اجزای تشکیل دهنده غیاثیه خرگرد 23
نمای اصلی بنا 25
مناره ها 26
مناره ها از چهار جزء اصلی تشکیل شده اند: 26
• پایه : به صورت مربع، شش یا دوازده ضلعی. 26
• ساقه : به شکل استوانه یا مخروطی 27
• سرپوش : مربع و هشت گوش که مهمترین بخش مناره است. 27
• رأس : همان سایبان که به اشکال مختلف ساخته می شود. 27
هشتی و وروديهاي مركب دروني 29
سالن اجتماعات 32
حجره 34
ایوان 36
بادگیر 41
دست نوشته های شاگردان روی دیوار مدرسه 42
 فصل چهارم 43
تزئینات 43
-کاشی کاری 43
-کاشیکاری معرق 43
-کاشی کاری معقلی 43
-کاشی کاری هفت رنگ 43
فصل چهارم 44
تزئینات بنا 44
کاشیکاری 46
کاشی کاری هفت رنگ 50
کاشی کاری معقلی 51
فصل پنجم 52
سازه بنای غیاثیه خرگرد 52
مصالح 52
-آجر 53
-گچ 53
-سنگ چوب 53
سازه 53
مصالح 56
آجر. 56
گچ. 57
سنگ. 58
چوب. 59
فصل ششم 60
مرمت بنا 60
الف-عوامل درونی بنا 60
عوامل و پدیده های وابسته به موقعیت بنا 60
2-عوامل مربوط به استخوان بندی بنا 60
- عوامل زیست محیطی یا بیولوژیک 60
ب-عوامل خارج از بنا 61
مرمت بنا 61
مدرسه غیاثیه خرگرد قبل وبعد از مرمت 61
وضعيت قبل از مرمت 62
وضعیت حاضر 63
الف-عوامل درونی بنا 66
1-عوامل و پدیده های وابسته به موقعیت بنا 66
2-عوامل مربوط به استخوان بندی بنا 67
3- عوامل زیست محیطی یا بیولوژیک 68
ب-عوامل خارج از بنا 69
 
 
 
مقدمه
 
مصالح ساختمانی موجود شکل ها بزرگی را القا میکرد.خاک رس،که در نقاط مختلف در دسترس بود رشد ابتدایی ترین فنون ساختمانی را تشویق کرد.
برخی عناصر طراحی در معماری ایران بیش از 3000 سال دوام یافت ،تکان دهنده ترین جنبه ای عناصر،نمایانی به عظمت مقیاس ها و بهره گیری هوشمندانه از شکل های ساده و حجیم پایداری کامل و خیره کننده سلیقه ها بود در طی اعصار این عناصر در اقسام بنا هایی تکرار شد که برای منظور های متفاوت بوده است.
که یک  نمونه خیره کننده آن ها که این پروژه آن را مورد تحلیل قرار میدهد  مدرسه زیبا و شگف انگیز غیاثیه خرگرد است که در شهر خواف واقع است.
این پروژه مربوط به درس معماری اسلامی و به کمک و لطف  استاد راهنما سرکار خانم سریانی تهیه شده است
که بعد از سفر به شهر خواف و بازدید مدرسه و عکس برداری تهیه و تنظیم شده است لازم به ذکر است عکس های موجود در این پروژه به جز چند مورد از عکس های گرفته شده توسط اعضای گروه می باشد.
و در اینجا لازم به تشکر ازدست اندرکاران  شهرداری،میراث فرهنگی خواف می باشد،که مارا در انجام این پروژه یاری کردند.
همچنین از جناب آقای امامیان مرمت کار بنای غیاثیه خرگرد که نهایت همکاری را با این گروه فرمودند کمال تشکر را داریم.که فیلم ضمیمه شده به پروژه نیز توسط ایشان گرفته شده است.   
 فصل اول
 
- موقعیت جغرافیایی خواف
 
- موقعیت جغرافیایی روستای خرگرد
 
- پیشینه تاریخی خواف
 
- اقلیم خواف
 
فصل اول
موقعیت جغرافیایی خواف
1_سایت اینترنتیhttp://ghiasiehkhargerd.persianblog.ir/
 
موقعیت جغرافیایی روستای خرگرد
روستای خرگرد یکی از قدیمی ترین روستاهای خطه خراسان است که روزگاری ازرونق عظیم علمی برخوردار بوده و در کتاب تاریخ رجال شرق خراسان چنین آمده است که : « خرگرد که از اسلام تا قرن هشتم هجری آن را با نام معربش "خرجرد" می نامیدند با جمعیت تاریخی 1500 نفر بر روی طول جغرافیایی 59 ـ 59 درجه و عرض جغرافیایی 34درجه و32 دقیقه در ارتفاع 945 متر از سطح دریا قرار دارد و روستای آن که روزگاران درازی یکی از شهرهای مهم خواف بوده امروز بر روی خرابه های شهر قدیمی اش در فاصله 5 کیلومتر ی جنوب شهر رود خواف وبر کنار جاده آسفالته تایباد ـ خواف به سنگان و قاسم آباد و زوزن واقع است ... این روستا در قرون اولیه هجری و شاید قبل از آنکه در منابع تاریخی آمده و بویژه در قرن چهارم شهری بوده از شهرهای تابع فوشنج ( بوشنج) هرات که ابن حوقل صاحب صورت الارض به سال 363 هجری ضمن شرح شهر هرات و توابع آن از خرگرد چنین نام می برد : ...اما پوشنگ دارای شهرهای خرگرد، فرگرد و کره است و بزرگتر از همه آنها پوشنگ است ... خرگرد دارای آب و باغهای بسیار و کوسوی کوچکتر است و فرگرد از خرگرد کوچکتر است و آب جاری آن اندک است ... و باز مولف حدود العالم  بسال 372 هجری آنرا شهرکی خوانده و شغل عمده مردمش را دامداری نوشته : " خرگرد شهرکی است خرد ، مردمان او خداوند چارپایانند " ... یاقوت حموی در سال 623 آنرا شهری نزدیک بوشنج هرات آورده و نامی از تبعیتش که جزء کدام ولایت بوده است نبرده :" و اما علامه دهخدا نیز  به نقل از منابع تاریخی و نظر جغرافیدانان از خرگرد چنین می گوید :« نام یکی از شهرهای مهم خواف است و به نام شهر خرجرد معروف بوده است(1)
 
پیشینه تاریخی خواف
شهرستانی از شهر های استان خراسان در جوارمرز مشترک با کشور افغانستان و در همسایگی شهرستانهای : تربت حیدریه تایباد طیبات قائن و ... که تا سال 1368 هجری شمسی به عنوان یکی از بخشهای پنج گانه شهرستان تربت حیدریه به شمار می آمد واز آن سال به بعد به عنوان یک شهر ستان مستقل در تقسیمات کشوری منظور گردید شهرستان خواف دارای سه بخش به نامهای بالاخواف میان خواف جلگه زوزن میباشد این شهر دارای پیشینه تاریخی است و نواحی تاریخی آن عبارتند از خرجردزوزن سجاوند یا سیجاوند سنگان یا همان سنجان قدیم.
در گذشته تربت حیدریه و بخشی از منطقه ای که اکنون در خاک افغانستان است جز خواف بوده است . خواف از نظر پیشینه ی تاریخی پیش از اسلام جزئی از قلمرو پارتیان بوده که سابقه تاریخی اش به چندین هزار سال می رسد . خواف ناحیه ای است مشهور که مردم بزرگ از آنجا برخاسته اند .
خواف محل عبور شاخه ای از جاده ابریشم به طول ده هزار کیلومتر است  (1)
 
اقلیم خواف
 
شمال وخاور بخش طيبات و قسمتي از مرز ايران و افغانستان – شمال و باختر بخش قاين ‚ ااين بخش كوهستاني ودر جنوب رود شور و كنار مرز ايران وافغانستان در جلگه و زمين هموار قرار دارد و هواي آن اغلب بواسطه وزش بادهاي شديد مخصوصا بهار و پائيز غبار آلود و پر از گرد وخاك ميباشد. ارتفاعات باخرز از جنوب خاوري آن به طرف باختري ممتد است و بخش خواف را از بخش طيبات جدا ميكند و امتداد آن تا كتل خاكي پيش ميرود و بعد
 
 از آن به اسم كوه چهل تن و كوه قلعه تا شمال بخش خواف امتداد دارد . خواف را رود دائمي نيست فقط دو رشته مسيل بهار آبه كه هر دو از شمال باختربخش جريان دارد و به نام رود شور داخل خاك افغانستان ميشود ودر آنجا موجود است . اين بخش از چهار دهستان به نام بالا خواف – ميان خواف و پائين خواف و جلگه زوزن تشكيل شده است . كه جمعا داراي 98 آبادي بزرگ وكوچك است . محصول عمده آن غلات زيره و درخت كاج شغل اهالي زراعت و گله داري و از صنايع دستي زنان قاليچه و كرباس بافي است .(2)
 
1_مجموع راهنمای جامع ایرانگردی،حسن زنده دل،تهران7
 2-جفرافیای تاریخی ولایت زاده ،محمد رضا خسروی انتشارات آستان قدس رضوی...