فهرست مطالب 
جزیره هرمز    1
موقعيت جغرافيايي    2
مساحت جزيره    4
توپوگرافي و ناهمواريها    4
زمين شناسي و تكتونيك    6
1) زمين ساخت جزيره هرمز    6
2) چينه شناسي جزيره هرمز    8
1-2) پروتروزئيك و پالئوزوئيك    8
2-2) سنوزوئيك    8
* سازند آغاجاري (فارس فوقاني):    9
3-2) كواترنري    9
3) ولكانيسم جزيره هرمز    9
4) سنگ شناسي سنگهاي آذرين هرمز    10
1-4) ريوليتهاي هرمز    11
2-4) تراكيتهاي هرمز    12
3-4) ريوداستهاي هرمز    13
4-4) بازالتهاي تجزيه شده    13
6) پتروژنز سنگهاي آذرين جزيره هرمز    15
7) علت ولكانيسم جزيره هرمز    17
8) وضعيت لرزه خيزي جزيره هرمز    18
آب و هوا    18
1) درجه حرارت    19
2) بارندگي    19
4) فشار هوا    20
6) مه    21
7) رعدوبرق    21
8) طوفان گردوخاك    21
هيدرولوژي    22
جريانات عمومي آب در خليج فارس    22
جزر و مد    24
ميزان شوري و كربنات    29
ميزان عمق در اطراف جزيره    31
منابع آب    33
2) خصوصيات لايه هاي آبدار    34
3) وضعيت منابع آب    35
پوشش گياهي    36
ژئومرفولوژي    40
الف) ارتفاعات    41
ب) دشتها    42
ج) سواحل    42
مرفولوژي سواحل صخره اي    43
الف) ساحل صخره اي با پرتگاه تقريباً عمود به دريا.    44
1) جانوران محيط خشكي    45
1-2)جانوران آبزي ريز و كوچك    45
2-2) پستانداران دريايي    46
الف – نهنگها    46
ب) دلفينها و دوگونگها    47
3-2) كوسه ها    48
5-2) ميگو    49
الف – ماهيهاي خطرناك    51
ب – ماهيهاي مناسب طعمه    51
ج – ماهيهاي روغن دار    51
مارهاي دريايي    51
صدفهاي دريايي    53
صدفهاي خوراكي    53
پيشينه تاريخي    54
امكانات توسعه و گسترش صنعت صيد در جزيره    55
كانسارهاي جزيره هرمز    56
كانسار نمك    57
كانسار سنگ لاشه    57
جهانگردي (توريسم)    58
اماكن تاريخي    59
واردات    60
صادرات    61
 
موقعيت جغرافيايي 
جزيره هرمز HORMOZ
جزيره هرمز در دهانه تنگه هرمز، در مدخل ورودي خليج فارس از درياي عمان بين   تا   طول شرقي و   تا   عرض شمالي واقع شده است. اين جزيره را به علت موقع جغرافيايي آن كه در مجاورت با تنگه هرمز قرار دارد، كليد خليج فارس مي دانند. همين موقعيت است كه آن را از نظر سوق الجيشي و بازرگاني از اهميت خاصي برخوردار كرده است. 
جزيره هرمز از شمال غرب به بندرعباس، از جنوب شرق به جزاير قشم و لارك محدود مي گردد. 
فاصله جزيره هرمز (از محل بندر) تا بندرعباس 71/9 مايل دريايي (18 كيلومتر)، تا جزيره قشم (محل سربندر) 71/9 مايل (18 كيلومتر) و تا جزيره لارك (تا محل اسكله) نيز 71/9 مايل (18 كيلومتر) مي باشد. 
فاصله اين جزيره در نزديكترين مسير تا ساحل اصلي كشور 96/2 مايل (5/5 كيلومتر) است. (نقشه شماره 25) 
بلندترين نقطه ارتفاعي جزيره 228 متر و پايين ترين نقطه ارتفاعي منحني صفر است، بنابراين ارتفاع متوسط در جزيره هرمز 114 متر است. 
مساحت جزيره 
جزيره هرمز به شكل بيضي است، قطر كوچك آن 5/5 و قطر بزرگ آن بين 5/7 تا 9 كيلومتر، و مساحت آن در حدود 45 كيلومتر مربع مي‌باشد. 
توپوگرافي و ناهمواريها 
قسمت اعظم جزيره هرمز ناهموار و عارضه دار است. بلندترين نقطه در اين جزيره 228 متر و پايين ترين نقطه ارتفاعي صفر است، بنابراين متوسط ارتفاعات در جزيره هرمز 114 متر مي باشد. اگر جزيره هرمز را به دو نيمه شمالي و جنوبي تقسيم، كنيم نيمه جنوبي تماماً تپه اي و ناهموار است و نيمه شمالي آن در قسمت مركزي ناهموار و به سمت شمال از ارتفاعات كاسته شده و سطوح دشتي هموار مي شود. 
اگر به توپوگرافي جزيره هرمز توجه شود اين سطح دشتي به صورت قوسي است كه رأس آن به سمت شمال قرار دارد، از غرب جزيره شروع شده، قسمت شمالي را دور زده و در قسمت شرقي جزيره به پايان مي رسد. اگر جزيره به دو نيمه شرقي و غربي تقسيم شود، در سطوح ناهموار در نيمه غربي جزيره ارتفاعات روندي شمال غرب به جنوب شرق داشته، برعكس در نيمه شرقي ارتفاعات داراي روند شمال شرق به جنوب غرب هستند كه اين دو روند در بخش مركزي جزيره به طرف جنوب به هم رسيده و تشكيل قوسي را مي‌دهند كه رأس آن به سمت جنوب است، درست برعكس قوسي كه سطوح دشتي در اين جزيره را در برگرفته است. در قسمت غربي جزيره ساحل به صورت صخره اي است، به سمت جنوب غرب بين خط ساحلي و ارتفاعات پرتگاهي با روند كلي شمال غرب به جنوب شرق وجود دارد كه البته بلافاصله به ساحل ختم نمي شود. اين پرتگاه در جنوب جزيره باز به ساحل صخره اي منتهي مي شود، طوريكه ساحل غربي و ساحل جنوبي را كه صخره اي هستند، به صورت خطي به هم متصل كرده و باعث شده كه در محدوده جنوب غرب باريكه اي ناهموار بين پرتگاه و خط ساحلي با همان روند پرتگاه به وجود آيد. به سمت جنوب شرق و شرق از ارتفاع سواحل كاسته مي شود. ساحل هموار به طور كلي بيشتر در نيمه شمالي جزيره به چشم مي خورد. جزيره هرمز تقريباً داراي ساختمان متحدالمركزي است و تمام آبراهه‌ها از مركز به اطراف سرازير مي شود. 
شبكه زهكشي در جزيره به گونه اي است كه آبراهه ها در بخشهاي جنوبي به دليل شيب توپوگرافي زياد، بلافاصله به ساحل مي رسند، اما در بخشهاي غربي، شرقي و شمالي جزيره آبراهه ها، مسير طولاني‌تري را طي كرده و وارد دريا مي شوند. 
زمين شناسي و تكتونيك
1) زمين ساخت جزيره هرمز 
جزيره هرمز اصولاً يك گنبد نمكي است كه در آن سازندهاي آذرين و غالباً آتشفشاني تيپ غالب سنگ شناسي را تشكيل مي دهد. جزيره هرمز مكان مشخص سازند معيني به نام سري هرمز است. سري مزبور شامل سنگ نمك و گچ همراه توده ها و قطعات سنگهاي رسوبي و آذرين است و مجموعه اي از سنگها را تشكيل مي دهد كه شباهتي با هيچ يك از رديفهاي سازند دوران دوم و دوران سوم كه اطراف گنبدهاي نمكي را فرا گرفته است، ندارد. 
جزيره هرمز ظاهراً داراي ساخت هم مركزي است كه در قسمت مياني آن نمك طعام و در حول آن مخلوطي از نمك و گچ و اندريت قرار گرفته است. تركيبات اخير به صورت حلقه مانند قرار داشته و انواع مختلف سنگهاي آذرين، آهك و شيل را نيز در بردارد. در قسمت جنوبي جزيره بقاياي يك پوشش رسوبي ديده مي شود كه شامل ماسه سنگ و آهك ماسه سنگي همراه لايه هاي كنگلومرا و شيل است. اين پوشش روي سازندهاي نمكي قرار گرفته است. 
در تاريخ زمين شناسي هرمز دو جنبش آتشفشاني وجود داشته كه اولي بازيك و احتمالاً قبل از پرمين و دومي اسيدي مربوط به ترياس پيشين است. آتشفشان اسيدي متعلق به يك فاز (جنبش) كششي است فرونشست خشكيها و پيشروي دريايي ترياس را فراهم نموده است. 
اختلاف سن سنگهاي آتشفشاني و سنگهاي تبخيري جزيره هرمز، سنگهاي آتشفشاني اين جزيره را از سري هرمز مستثني مي سازد. از مطالعه پتروشيمي سنگهاي آذرين چنين استنباط مي شود كه منشأ ماگماها از ذوب پخش پوسته بوده، يا اگر منشأ آن از جبه باشد مطمئناً در حين بالا آمدن و در مسير خود با پوسته اسيدي به شدت اختلاط و آغشتگي حاصل كرده است. 
كاني سازي سنگهاي آتشفشاني سبب شده است كه كانيهاي حرارت بالا از قبيل پيروكسن و آمفبيل و كانيهاي حرارت پايين و هيدروترمال نظر اوليژيست، كوارتز و پيريت در حفره ها و شكستگيهاي سنگهاي آذرين تشكيل گردد. همچنين در سنگهاي رسوبي قديمي اين جزيره كانيهاي درجازا نظير دولوميت، پيريت و كوارتز به وفور يافت شود. 
يكي از كانسارهاي قابل توجه و مهم اين جزيره اخرا است كه از طريق شستشوي سنگهاي آهن دار توسط آبهاي نافذ و انتقال اكسيد آهن سه ظرفيتي به اعماق زمين حاصل شده است. ژيزمان اين كانسارها به صورت توده هاي بزرگ عدسي شكل است كه در حد فاصل سنگهاي تخريبي و برش هتروژن آهندار قرار گرفته است. 
2) چينه شناسي جزيره هرمز 
1-2) پروتروزئيك و پالئوزوئيك 
*سازند هرمز: نام اين سازند از نام همين جزيره (هرمز) گرفته شده و داراي گسترش وسيع در جنوب غربي ايران به شكل گنبد نمكي است. سري مزبور شامل سنگ نمك و گچ همراه توده ها و قطعات سنگهاي رسوبي و آذرين است و قسمت اعظم جزيره هرمز را در بر گرفته است. 
2-2) سنوزوئيك 
- نئوژن 
* سازند آغاجاري (فارس فوقاني):
 اين سازند از نظر ليتولوژي شامل ماسه سنگهاي آهك دار قهوه اي و خاكستري، رگه هاي گچ، مارن هاي قرمز و سيلتستون است. در كنتاكت زيرين سازند آغاجاري، مارن هاي خاكستري و آهك هاي سازند ميشان قرار دارد كه حدبين آنها تدريجي و هم شيب است. سن اين سازند از ميوسن فوقاني تا پليوسن تعيين شده است. اين سازند به صورت نواري باريك در ساحل جنوبي جزيره از غرب به شرق كشيده شده است. 
3-2) كواترنري 
به طور كلي آبرفتهاي دوران چهارم نواحي ساحلي و بستر رودخانه‌هاي اتفاقي را در بر مي گيرند. ضخامت اين آبرفتها متفاوت و از تخريب تشكيلات جزيره به وجود آمده اند. آبرفتهاي دوران چهارم در نيمه شمالي جزيره گسترش دارند. 
3) ولكانيسم جزيره هرمز 
فعاليتهاي ماگمايي در هرمز به صورت خروجي و هم نفوذي صورت گرفته است. بيشتر گدازه هاي داراي تركيب ريوليت و يا ريوداسيت و بعضي داراي تركيب تراكيت و به ندرت بازالت هستند. ولكانيسم ريوليتي و تراكيتي با انفجارهاي شديد و تشكيل پهنه هاي وسيع توفهاي آتشفشاني (ايگمبريت) همراه بوده است. اين نوع فعاليت نشانه وجود يك فاز كششي متعاقب يك فاز فشردگي است. سنگهاي آتشفشاني جزيره هرمز غالباً تجزيه شده اند. ريوليتها كم و بيش اختصاصات اوليه خود را حفظ نموده اند. در توفانهاي ريوليتي از كانيهاي اوليه سنگ فقط فنوكريستالهاي كوارتز باقيمانده و فلدسپاتها سريستيزه شده اند. بازالتها اختصاصات فيزيكي خود را از لحاظ رنگ و گاهي بافت و ساخت حفظ نموده اند اما از نظر كاني شناسي تجزيه و تخريب آنها به قدري پيش رفته كه آنها را به سختي مي توان شناخت....