پرسشنامة سنجش حسادت (ولی¬زاده و آذربایجانی، 1389)
معرفی پرسشنامه:
اين آزمون داراي 40 جملة كوتاه پنجگزينهاي است. گزينة «كاملاً موافق» برابر با 5، «تا حدودي موافق» برابر با 4، «نه موافق نه مخالف» برابر با 3، «تا حدودي مخالف» برابر با 2 و «كاملاً مخالف» برابر با 1 است. بالاترين نمره در اين آزمون 200 و پايينترين آن 40 است. براي تفسير نمرة هر آزمودني، بايد نمرة او را با ميانگين مقياس (120) مقايسه كرد. بنابراين، كساني كه در اين آزمون نمرة 200 را كسب كنند، داراي حسادت خيلي زياد و كساني كه نمرة 40 را كسب كنند، حسادتي خيلي پايين دارند. با توجه به اين دو معيار، ميزان حسادت افراد ديگر نيز قابل تعيين و تفسير است. به عبارتي ديگر؛ اين آزمون، يك آزمون پيوستاري دامنهدار است كه نمرات در آن، روي يك پيوستار از 40 تا 200 ادامه دارد و ميزان حسادت هر شخص را موقعيت نمرة او بر روي اين پيوستار مشخص ميكند. رويهمرفته ميتوان به كمك اين آزمون، ميزان حسادت افراد را به پنج رتبة خيلي زياد، نسبتاً زياد، متوسط، نسبتا پايين و خيلي پايين تقسيم كرد.
زيرمقياسها يا نمرات فرعي عباتاند از:
1. محور شناختي: شامل 6ماده (مادههاي: 6، 21، 24، 25، 36، 39) و با دامنة تغييراتي 6 تا 30
2. محور عاطفي: شامل 22 ماده (مادههاي: 4، 5، 9، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 19، 22، 27، 29، 30، 31، 32، 33، 35، 37،38) و با دامنة تغييراتي 22 تا 110
3. محور رفتاري، شامل 12 ماده (مادههاي: 1، 2، 3، 7، 8، 18، 20، 23، 26، 28، 34، 40 ) و با دامنة تغييراتي 12 تا 60
البته در بخش تجزيه و تحليل دادهها، مقياس سنجش حسادت (E) را در دو مقولة كلي شناختي ـ عاطفي (1 E) و رفتاري (2E) بررسي ميكنيم.
گفتني است كه در پايان اين آزمون، يك پرسش دربارة ميزان صداقت فرد در پاسخ به پرسشنامه وجود دارد كه تا حدودي معياري براي صداقتسنجي آزمودني در پاسخ دادن به مواد پنجگزينهاي آزمون به شمار ميآيد. همچنين براي جلوگيري از سوگيري در پاسخ دادن، تعداد هشت گزاره (گزارههاي 6، 9، 16، 18، 23، 26، 29 و 31) به صورت معكوس طراحي و نمرهگذاري شدهاند.
پایایی:
براي محاسبة اعتبار آزمون، از روش آلفاي كرونباخ و روش دو نيمه كردن استفاده شده است كه نتايج آن در جدولهاي (1) و (2) آمده است. استفاده از همساني دروني كرونباخ دو مزيت دارد: اولاً، مستلزم تهية تنها يك آزمون است و ثانياً، جلب همكاري آزمودنيها تنها براي اجراي يك نوبت آزمون، ضرورت دارد.
جدول1: نتيجة آزمون آلفاي كرونباخ براي كل مقياس
عاملها
|
تعداد ماده
|
ضريب آلفاي كرونباخ
|
شناختي
|
6
|
55/0
|
عاطفي
|
22
|
85/0
|
رفتاري
|
12
|
75/0
|
كل مقياس
|
40
|
91/0
|
همانگونهكه جدول (1) نشان ميدهد، مقدار آلفاي كلي مقياس برابر با 91/0 است. با توجه به مقدار آلفا كه بيشتر از 70/0 است، ميتوان گفت: مقياس از اعتبار لازم برخوردار است؛ به عبارت ديگر، ميتوان گفت: آزمون، ميزان حسادت شخص را ميسنجد و مقياس اعتبار دارد.
جدول 2: نتايج روش دونيمه كردن براي محاسبه اعتبار مقياس
نيمهها
|
E1
|
تعداد گزاره
|
E2
|
تعداد گزاره
|
E
|
تعداد گزاره
|
نيمة اول
|
77/0
|
14
|
58/0
|
6
|
83/0
|
20
|
نيمة دوم
|
80/0
|
14
|
62/0
|
6
|
84/0
|
20
|
همبستگي بين دو نيمه
|
72/0
|
28
|
59/0
|
12
|
75/0
|
40
|
همبستگي اسپيرمن براون و گاتمن
|
84/0
|
28
|
74/0
|
12
|
85/0
|
40
|
همانگونهكه جدول (2) نشان ميدهد، مقدار آلفاي نمرة كل آزمون در نيمة اول برابر با 83/0 و در نيمة دوم برابر با 84/0 است كه گوياي اعتبار مقياس است. بنابراين مقياس ساختهشده داراي اعتبار كافي بين 83/0 و 84/0 است.
روايي آزمون:
براي محاسبة روايي آزمون، ابتدا از روش روايي محتوايي استفاده شده است؛ به اين معنا كه مقياس 40 مادهاي با پنج گزينة كاملاً مربوط، «تا حدودي مربوط»، «نظري ندارم»، «تاحدودي نامربوط و كاملا نامربوط» در اختيار بيست نفر از كارشناسان و صاحب نظران مباحث اسلامي و روانشناسي قرار گرفت و از آنها خواسته شد ميزان ارتباط هر ماده با سنجش حسادت را با انتخاب يكي از گزينههاي پنجگانه تعيين كنند.
ميانگين نمرة كارشناسان به مجموع گزارهها از(5- 1) 38/4 است و مجموع مواد اين پرسشنامه طبق گزارش كارشناسان، 6/87 درصد با سنجش حسادت مرتبطاند؛ يعني اين مواد از نظر كارشناسان، ارتباط بسيار بالايي با حسادت دارند.
جدول (3) ميانگين، انحراف استاندارد و خطاي استاندارد ميانگين مجموع نمرات بيست كارشناس را نشان ميدهد.
جدول3: توصيف دادههاي آماري مربوط به مجموع نمرات كارشناسان
خطاي استاندارد ميانگين
|
انحراف استاندارد
|
ميانگين
|
تعداد
|
94/4
|
11/22
|
25/161
|
20
|
چنانكه جدول (3) نشان ميدهد ميانگين نمرات كارشناسان نسبت به آزمون 25/161 از 200 است كه به صورت درصدي، 6/87 درصد است. البته پس از اصلاح اشكالات مورد نظر كارشناسان، روايي محتواي آزمون ارتقا يافته است.