پاورپوینت بررسی معماری مسجد ظهیریه تبریز

بخشی از مطلب
مسجد ظهيريه كه در كوي سرخاب شهر تبريز و ضلع غربي مجموعه ي سيد حمزه قرار دارد تبریز که در گذشته به "مسجد قزللو" معروف بود ، در جهت غربی بقعه امامزاده سید حمزه و همچنین جنب خیابان ثقه الاسلام واقع شده است. تاریخچه این مسجد 1087 هجری قمری است و همچنین ویژگی های معماری و تزئینات هنری این مسجد به دوران صفویه نسبت داده شده است. بنیانگذار مسجد ظهیریه به عنوان شخصی به نام ظهیرالدین معرفی شده است که فرزند وزیر آذربایجان بنام صدرالدین بود. و آنها حتی ساخت لوازم جانبی آن را که شامل دارالشفا ، شبستان و مدرسه است ، نسبت دادند. ظهیرالدین مدرسه و مقبره سید حمزه را مرمت کرد و مسجد ظهیریه را در سال 1087 هجری قمری بنا کرد. این بنا دارای نامه وقف است و در دوره ناصرالدین شاه (به تاریخ 1297 ق) مرمت شده است.

ویژگی های معماری و تزئینات مسجد ظهیریه تبریز
گفته می شود مسجد ظهیریه تبریز مسجدی بدون ستون است و دارای ابعاد 8 20 20 متر است. این ساختمان مستطیل شکل دارای تزئینات و کتیبه های زیبا در سقف بود. این مسجد توسط گنبدی بزرگ به قطر هشت متر و دو گنبد کوچکتر در جهت شمالی و جنوبی و همچنین توسط دو طاق مسقف شده است. چندین ایوان و اتاق در اطراف گنبد مسجد واقع شده است. این مسجد دارای دو دروازه است که آن را به حیاط باز مقبره سید حمزه و همچنین خیابان صیغه الاسلام متصل می کند. ازاره های زیبایی از سنگ مرمر رنگارنگ دورا مسجد ظهیریه را احاطه کرده اند. این ازاره ها 105 سانتی متر ارتفاع دارند که در قسمت فوقانی آن ، کتیبه هایی در خط سوم و از سوره مقدس اسیران به رنگ نقره ای نقش بسته اند.
مسجد ظهیریه ، تبریز
در جهت شمالی ورودی اصلی مسجد ظهریه ، سنگ مزار شخصی به نام "ملا محمد باقر تبریزی" وجود دارد که خادم آرامگاه سید حمزه است. تاریخ درگذشت فرد مذکور 1188 هجری قمری است و وی در زیر این سنگ قبر مدفون شده است. نقوش ترنج ، اسلیمی ، ختایی و همچنین کتیبه های قرآنی که مربوط به دوره اولیه ساخت بنا است در طاق های مرمری محراب ، کمدهای کوچک مجاور ورودی در مقابل محراب و در دیده می شود خودش در دو جهت بالاتر از طاق مرمرین محراب مسجد ، درون خارى که چهارچوب مربع دارد ، آیه 115 سوره بقره و بین این دو گوشه انتهای آیه 125 سوره مذکور و در جهت غرب قرار دارد. از طاق آیه 144 و در جهت شرقی ، آیات 148 و 149 سوره بقره در خط سوم و به روش برجسته انجام شده است. همچنین لازم به ذکر است که کتیبه های قرآنی در طاق های دیگر مسجد نیز حک شده است.

فضای داخلی گنبد بزرگ مسجد ظهریه با نام ، جلال ، آیات و نقوش نقوش تزئینی رایج در هنر اسلامی تزئین شده است که زیبایی چشمگیری به آن بخشیده است. در گذشته تمام قسمت های سقف مسجد با کتیبه و نقوش تزئین می شده است. اما این تزئینات در طول عملیات مرمت سالهای 1334-1333 با رنگهای نامتناسب پوشانده شده است. کتیبه ورودی مسجد که در خیابان ثقه الاسلام واقع شده است ، قبلاً با سنگ مرمر بوده است. در این کتیبه به بانی بنا اشاره شده و تاریخ ساخت مسجد و همچنین تاریخ مرمت بقعه سید حمزه ذکر شده است. این کتیبه در طی ترمیم های بعدی به جهت شرقی دهلیز ورودی منتقل شد و یک کتیبه کاشی کاری ساده جایگزین آن شد. این کتیبه آیه 18 سوره توبه است که با رنگ سفید با خط سوم روی زمینه آبی نوشته شده است.