پاورپوینت بررسی سرای حاج میرزا کاظم همدان
اهميت اقتصادي، اجتماعي فضاي بازار موجب ميشد که هميشه از بهترين مصالح وشيوههابراي احداث آن استفاده کنند، ستونهاي باربر اغلب از گچ وآجر ساخته ميشد.کاروانسراي ميرزاکاظم در ضلع شرقي خيابان اکباتان واقع شده و اين مجموعه در حال حاضر زيباترين و سالمترين سراي همدان محسوب شده و از مصالح مذکور استفاده شده وسعت تقريبي آن چهار هزار مترمربع است.کاروانسراي گلشن نيز که قديمي ترين سراي همدان محسوب ميشود روبروي کاروانسراي حاج ميرزا کاظم قرار دارد و مدخل ديگر آن از وسط ضلع غربي به بازار صحافخانه همدان مرتبط ميشود.احداث اين بنا مربوط به دوران صفويه و کاربري فعلي آن مرکز فروش گليم و موکت، پارچه است.اين سرا مرمت شده وزيبايي خاص دارد، ورودي آن با تابلوي بر سر درورودي آن نصب شده تاسيس آن سال 1100 ذکر ميکندو پس از ورود در ابتداي دالان پلههاي زيباي آجري نظر بيننده را جلب ميکند که ما را به طبقه بالا راهنمايي مينمايد.در درون هشتي وخود سرا حال و هواي ديگري است همه چيز با مرمت زيبا واستادانه تازه و نوسازي شده است.
در اين ميان از سراها و پاساژهاي معاصر نيز ميتوان سراي فلسطين، سراي دالان دراز، سراي قدس و سراي فرش نو را نام برد که عمدتا در دوره پهلوي ساخته شده اند.سراي دالان دراز در شمال راسته حسين خاني واقع شده و سراي گمرک نيز در شمال کاروانسراي حاج ميرزا کاظم واقع است و کاربري غالب آن، فرش فروشي است.شمار سراهاي از بين رفته بيشتر از سراهاي مرمت شده است،از آنجايي که سراها و کاروانسراهاي عنوان شده هم به علت قدمت تاريخي و هم کاربري آن براي مردم و گردشگران داخلي و خارجي همدان حائز اهميت هستند، اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان همدان در سالهاي اخير اقدام به مرمت و تعمير برخي از اين کاروانسراها نموده که از آن جمله ميتوان به سراي گلشن، سراي شريفيه، سراي حاج صفرخان، سراي نو، سراي يعقوب ياري اشاره کرد.
اما آنچه قابل توجه است اينکه متأسفانه شمار زيادي از اين ابنيه تاريخي در گذر زمان و به علت اهميت ندادن به آنها از بين رفته اند و حتي نام آنها نيز به فراموشي سپرده شده است.
در يک نگاه کلي ميتوان مشکلات عمده بازار همدان را در موارد زير برشمرد:
1- فقدان تجهيزات وتسهيلات لازم از قبيل آب، برق، آتش نشاني و...
2- وضع بد معابر وشبکههاي ارتباطي
3- عدم دسترسي وسهولت لازم در امر ارتباطات
4- مشکلات زياد در امر بارگيري وباراندازي کالا
5- عدم مرمت آثار با ارزش ونگهداري آنها ودر نتيجه فرسودگي بيش از حد انبارها ي بازار، از سراهاي ويران شده همدان ميتوان به سراي نبات، سراي اجاق قلي، سراي شهرستاني، سراي توتون کوبها، سراي فرجيها، سراي گوهريان، سراي نظربيک، سراي ميرزا باقرخان، سراي شانه سازها و... اشاره کرد،در کمال تأسف بايد اذعان داشت که شمار سراهاي ويران شده به مراتب بيشتر از سراهايي است که مرمت يا تعمير شده اند که اين نکته جاي تأمل دارد.
6- کمبود فضاي سبز ووسايل تفريحي
7- ايجاد بناهاي جديد بدون درنظر گرفتن خصوصيات اقليمي وبافت سنتي شهرها.(مشهديزاده دهاقاني، ناصر، 1994ص 410)
ناگفته پيداست که داشتههاي تاريخي و آثار قديمي و ارزشمند هر شهر يا کشور، پلي بين مردم ملل مختلف با گذشتگان خود است که آنها را به هم پيوند ميدهد و از اين نظر حفظ و نگهداري آثار باستاني و تاريخي به علت بافت قديمي و ارزشمند آن بايد مورد توجه قرار گيرد. (زرينکوب، عبدالحسين،2011)گذري بر تاريخ گذشته مويد آنست که نگهداري از بناهاي تاريخي در دورههاي مختلف تمدن بشري، همواره مورد توجه بوده است، زيرا اين آثار همه ساله در کشورهاي مختلف از طريق جذب گردشگر، درآمدزايي قابل توجهي دارند و مهمتر از آن، اينکه بخشي از هويت و شناسنامه هر ملت محسوب ميشوند. در اين ميان شهر همدان نيز از اين حيث بي بهره نبوده و ابنيه تاريخي فراواني را در خود جاي داده است و در اين ميان کاروانسراهاي همدان شهرت خاصي کسب کرده اند. گرچه در سالهاي اخير مسئولان امر قدمهاي رفع مشکلات فوق برداشته اند ولي بهتر است نگين زيباي پايتخت تاريخ وتمدن ايران زمين را دريابيم ودر صيقل دادن به آن کوشا باشيم که اين وديعه است از تاريخ کهن سرزمين هگمتانه