پاورپوینت بررسی معماری انواع پلان کاروانسرا در مناطق مختلف
در دوره سلطنت حكومت هاي اشكاني و ساساني و بعد از اسلام نيز چاپارخانه ها براي دستگاه هاي دولتي اهميت بسيار داشته اند و چاپار ها علاوه بر انجام مراسلات، چشم و گوش حكومت نيز بوده اند و اخبار گوناگون را از نقاط مختلف به مركز انتقال مي دادند.
"در دوره قاجاري مسافران ترجيح مي دادند كه در چاپارخانه ها اقامت كنند چون اطاق هاي آن تميز تر از اطاق هاي كاروانسرا بوده. چاپار هاي اين دوره در مقابل دريافت وجهي مسافران را به مقصد مي رساندند."
همانگونه كه در قسمت قبل ذكر شد، تعداد بسيار زيادي از كاروانسرا هاي بين راهي در ايران باقي مانده؛ ولي چاپارخانه هاي اندكي از دوران قديم در كشور باقي است و ماكسيم سيرو در كتاب خود دليل آن را اين گونه توضيح مي دهد: "به علت هاي مختلف، اين نوع ايستگاه ها اكنون از بين رفته اند و اگر اثري از ويرانه هايشان باقي مانده باشد زياد قابل تشخيص نيست. در واقع اين چاپارخانه ها بيشتر با خشت خام يا چينه ساخته شده بود و در بسياري از موارد در ميان آبادي ها سر راه بودند. گاهي نيز گوشه اي از كاروانسرا اختصاص به چاپار ها پيدا مي كرد."
يكي از چاپارخانه هاي قديمي كه نسبتاً سالم مانده در كنار كاروانسراي ميبد مي باشد
اين ساختمان ها نيز مانند كاروانسرا ها داراي برج و بارو و محافظين، جهت تامين امنيت افراد داخل چاپارخانه بوده است. اين ساختمان ها به تبعيت از ساير ابنيه فلات مركزي ايران، داراي يك حياط مركزي بوده اند و آخور ها در دورتادور اين حياط قرار داشته است. در سه طرف پشت آخور ها، اصطبل ها قرار داشته كه در زمستان و شب هنگام چهارپايان در آنجا نگهداري مي شدند. در سمت چهارم كه بين حياط و جبهه ورودي ساختمان واقع شده، اطاق هايي براي اقامت چاپار ها و احياناً مسافران قرار داشته است.و....
فهرست مطالب
بخش اول
آشنایی با کاروانسرا و معماری آن
عملکرد های گوناگون کاروانسرا
معانی و مترداف های کاروانسرا
کاروانسرا
ساباط
رباط
کاربات
خان
تفاوت کارکردی
تاریخچه کاروانسرا
کاروانسرا در دوره هخامنشی
کاروانسرا در دوره اشکانی
کاروانسرا در دوره ساسانی
پلان کاروانسرای دروازه گچ
مربوط به دوره ساسانی
کاروانسرا در دوره اسلامی
عصر طلایی در دوره صفویه
عناصر تشکیل دهنده کاروانسرا
معماری کاروانسراها
چاه اب یا اب انبار
نما و بام در کاروانسرا
حیاط کاروانسرا ها (باغ سراها)
باغچه بندی و فرم چلیپایی
چاپارخانه
سرعت حرکت چاپارها
چاپارخانه ها در دروه های بعدی
چاپارخانه های باقی مانده
چاپارخانه میبد
بخش دوم
انواع کاروانسرا بر اساس پلان
انواع کاروانسراها بر اساس موقعیت قرارگیری
دسته بندی کلی کاروانسرا های ایران
کاروانسراهای حیاط دار مناطق کویری
کاروانسراهای بدون حیاط حاشیه ی خلیج فارس
کاروانسراهای کاملاً پوشیده ی مناطق کوهستانی
مانند کاروانسرای امامزاده هاشم
انواع کاروانسراهای حیاط دار
1-کاروانسراهای مدور
کاروانسرای زینالدین مهریز استان یزد
کاروانسرای زیزه – جاده کاشان به نطنز
کاروانسراهای چند ضلعی حیاط دار
کاروانسرای امین اباد
کاروانسرای خان خوره
کاروانسرای دو ایوانی
کاروانسرای خوشاب
کاروانسرای دوکوهک جاده شیراز به فهلیان فارس
کاروانسرای رباط شرف
کاروانسرای تی تی
4-کاروانسرها با تالار ستوندار
کاروانسرای عسگرآباد
کاروانسرای خاتون آباد
کاروانسرای دالکی
مصالح و مشخصات
کاروانسراهای چهار ایوانی
کاروانسرای چهارایوانی سن سن واقع در جاده قم به کاشان (صفویه)
کاروانسرای چهارایوانی چاکرو در جاده کرمان به مشهد (صفویه)
کاروانسرای چهارایوانی ریواد و بستان – جاده نایین – اصفهان
کاروانسراها با پلان متفرقه
کاروانسرای تنک زنجیران
کاروانسرای عباسی جلفا
کاروانسرای خواجه نظر