نقشه های اتوکد خانه تاریخی آل یاسین کاشان
نقشه خانه تاریخی آل یاسین
پلانهای اتوکد خانه تاریخی آل یاسین کاشان
مقاطع اتوکد خانه تاریخی آل یاسین
تصاویر خانه تاریخی آل یاسین

این خانه به دستور محمدعلی شاه قاجار برای یکی از مرشدانش به نام محمد پشت مشهدی ساخته شد. این بنا بر روی زمینی نامنظم قرار دارد و با این وجود نظم و هندسه کاملی دارد. فضای این خانه از یک قسمت اصلی شامل حوضخانه، تالارها و اتاق های اطراف آن در جبهه شمالی و دو قسمت متقارن در جبهه شرقی و غربی تشکیل شده است. در جبهه جنوبی فقط یک دیوار قوسی وجود دارد.

در مرکز جبهه شمالی حوض مرتفعی با سقف گنبدی شکل وجود دارد که گنبد آن دارای نورگیرهایی با پنجره های مشبک چوبی در بالا و تزئینات تزئینی زیبایی در زیر سقف است. در دو جبهه غربی و جنوبی این حوضخانه یک اتاق سه دری در تالار و در هر یک از دو جبهه دیگر ساخته شده که همگی به حوض خانه باز می شود. تالار ضلع جنوبی حوضخانه بزرگتر است، از طرف دیگر به حیاط اصلی می نگرد و تالار غربی حوضخانه به حیاط کوچکی از طرف دیگر باز می شود. ارتفاع فضاهای جبهه شمالی خانه بیشتر از قسمت های دیگر و معادل دو طبقه است به طوری که تالارها بلند و اتاق های سه دری دو طبقه هستند.

در جلوی این قسمت از بنا، فلاتی قرار دارد که از سطح حیاط حدود یک متر بالاتر است، بنابراین مشرف به آن است. علیرغم وجود تالار پنج دری در وسط نما، در نمای آن تقسیمات سه قسمتی به چشم می خورد و درها و پنجره های جانبی تالار به صورت طاق نما با فضاهای کفش مجاور آن قرار گرفته است. به این ترتیب تقسیم بندی های نما ترکیبی جدا از تقسیم بندی فضاها در پلان ساختمان پیدا کرده اند. در دو انتهای نمای این جبهه، چهار اتاق سه دری در دو طبقه و همچنین در هر طرف ردیف جلویی، اتاقی سه دری به چشم می خورد.

دو جبهه شرقی و غربی حیاط کم و بیش یکسان است، به خصوص که شکل پایه فضاهای وسط هر یک از این دو جبهه مشابه است. این دو جبهه فقط در عناصر میانی با هم تفاوت دارند. جبهه شرقی دارای ایوان نیمه باز و شاه نشین است و در جبهه غربی پنج دری با شاه نشین دیده می شود. ایوان میانی جبهه شرقی بلندتر است و در دو طرف آن دو گوشواره در طبقه دوم قرار دارد. این عناصر با هم حجم بالاتری را در وسط این جبهه به وجود آوردند که هم ارتفاع جبهه شمالی بنا است. ایوان شرقی با گچ بری و سیم گل تزئین شده است. اتاق های طبقه دوم این جبهه و جبهه شمالی مطابق با حیاط فاقد پنجره بوده و با سوراخ های مشبک روشن می شوند. در نمای پنج دری جبهه غربی همانند جبهه شمالی بر تقسیمات سه قسمتی تاکید شده است.

در دو انتهای نمای این جبهه دو اتاق سه دری، دو جا کفشی در طرفین پنجره، اتصالات ارتباطی بین این فضا و سه در دو طرف و دو اتاق دیگر قرار دارد. در جبهه شرقی بنا نیز همین ترکیب دیده می شود. سه سرداب که جدا از یکدیگر در جبهه شمالی و شرقی ساخته شده اند، هر کدام دارای چند فضا بوده و ورودی همه آنها از داخل حیاط است. حیاط نسبتاً بزرگ و دارای چهار باغ هشت ضلعی است که بین آنها حوضی وجود دارد. این بنا دارای چندین ورودی از شمال، شرق و جنوب است و دیوار مجاور ورودی خانه در جبهه شمالی خودنمایی می کند.